INDISCH MONUMENT

BEGRAAFPLAATS ZORGVLIED

PDF Title

TOESPRAAK BIJ AANBIEDING EERSTE EXEMPLAAR "GORDEL VAN SMARAGD"

Geachte Burgemeester Poppens / Gemeente Amstelveen

Mijn naam is Léon Algra.

Gedurende de coronapandemie ben ik vrijwel direct iedere dag een gedicht gaan schrijven. Rond 4 – 5 mei schreef ik gedichten, ter nagedachtenis aan mijn vader, oud-KNIL militair. 

Over zijn reis per boot naar Nederlands-Indië in 1938, zijn terugkeer en wat hem daar overkomen was heeft hij voor altijd gezwegen.

Als ik hem vroeg wat voor land Nederlands-Indië was, dan was het enige wat hij me zei ” het was een mooi land”. In stilte introduceerde hij me op jonge leeftijd in zijn “moederland”, of wel in zijn Indische en Molukse gemeenschap in Nederland.  Hij nam mij mee, en zo trof ik mijn vader dansend op “Nina Bobo” of “Terang Bulan”. De ene keer gebeurde dat met Wieteke van Dort en op een ander moment met Anneke Grönloh. Zo was hij weer voor even terug in zijn “Nederlands-Indië”. Over de ellende van de oorlog sprak hij met mij geen woord! Op aanraden van Shelly Lapré, een Indisch oud-klasgenootje schreef ik op dichtvorm “Melati Putih, over leven”, een verhaal over mijn vader als oud-KNIL militair, die vanaf 1938-1950 in Nederlands-Indië zijn dienstplicht vervulde, en waaraan zij eigen kunstwerken toevoegde.

Mijn vader koesterde “Nederlands-Indië/ Gordel van Smaragd “ in zijn hart. Toen hij overleed – inmiddels ruim 15 jaar geleden – ben ik zelf diverse malen naar Indonesië geweest om kennis te maken met de schoonheid van het land.

Doordat de trauma’s en nachtmerries die mijn vader heeft gehad van vader op zoon overgingen, wist ik deze te verwerken door ze om te zetten in gedichten.

Geïnspireerd door Multatuli die over Indië sprak in bewoordingen van het Insulinde-Rijk en de Gordel van Smaragd, maakte ik nog eenmaal die reis. Bijzonder is dat ik open met een standbeeld van Nguah Ray, een van de onafhankelijkheidsstrijders indertijd op de luchthaven van Den Pasar die je als toerist de weg wijst op Bali.

Pas later ontdekte ik dat wanneer je de dichtbundel van achter naar voren leest, er een verbinding aanwezig is met ons koloniale verleden.

Het meest toepasselijk vond ik om de ingevlogen aarde vanuit Indonesië voor het monument op Zorgvlied te gebruiken als omslag van de dichtbundel. 

Wieteke  van Dort heeft het monument indertijd ingezongen. Mijn vader danste ooit met Anneke Grönloh en Wieteke van Dort op ‘Nina Bobo’ en ‘Terang Bulan’. Wieteke heeft met mij de bundel als Indië-kenner taalkundig gecorrigeerd en ik ben trots om u op deze plek het eerste exemplaar aan te bieden.

Léon Algra